اصول اولیه ماهیگیری فلای (با پشه مصنوعی)

بدون شک یک جعبه پشه شامل تعداد زیادی از انواع مختلف پشه‌‌های روآبی است ولی ممکن است غیر از آن‌‌ها پشه‌‌هایی وجود داشته باشد که تمام مراحل زندگی یک حشره را تقلید کنند. همچنین پشه‌‌هایی که شبیه  بچه‌‌ماهی، قورباغه و حتی موش هستند و برای ترغیب یک ماهی بَس یا قزل‌‌آلای بزرگ در دریاچه و رود استفاده می‌‌شوند. هر یک از این نوع پشه‌‌ها در عمق‌‌های مختلف آب و حتی انواع مختلف آب (مثل دریاچه یا رود) استفاده می‌‌شود.

احتمالا شما هم این تصویر نمادین را دیده‌‌اید: یک طعمه مصنوعی با مقداری پر که بال یک حشره را تداعی می‌‌کند. این نماد ماهیگیریِ فلای، یک نوع طعمه مصنوعی (لور) است که دِرای فلای (Dry Fly)، پشه خشک یا پشه روآبی نامیده می‌‌شود.

ماهیگیران فلای از پشه خشک برای تقلید حشراتی استفاده می‌‌نمایند که بر روی سطح آب هَچ می‌‌کنند (فرآیند تبدیل شفیره به حشره بالغ را هچ گویند) و ماهی قزل‌‌آلا نمی‌‌تواند در برابر وسوسه خوردنِ آن مقاومت کند. {مترجم: در این مطلب منظور از قزل‌‌آلا فقط ماهی خال‌‌قرمز نیست و همه گونه‌‌های خانواده ترات (Trout) را در بر می‌‌گیرد.}

 اما این تنها روش در فلای فیشینگ (ماهیگیری با پشه مصنوعی) نیست و قزل‌‌آلا تنها ماهی‌‌ای نیست که می‌‌توان با این طعمه فریب داد. رودخانه‌‌ها نیز تنها مکان برای فلای فیشینگ نیستند. همچنین پشه‌‌های خشک تنها نوع پشه نیست که می‌‌توان به کار گرفت.

 اجازه دهید تا از سطح آب شروع کنیم و سپس به سمت قسمت‌‌های عمیق‌‌تر برویم.

پشه خشک (روآبی) – Dry Fly

پشه‌‌های خشک یا روآبی تقلیدی از حشرات بالغ و پرنده هستند. هَچ مناسب برای ماهی قزل‌‌آلا زمانی است که تعدادی از یک گونه حشره به طور هم‌‌زمان در سطح آب به حشره بالغ تبدیل می‌‌شوند. قزل‌‌آلاها اکثرا از سطوح پایینی آب تغذیه می‌‌کنند ولی یک هچِ مناسب موجب حرکت آن‌‌ها به سمت سطح آب می‌‌شود.

یکی از اولین هچ‌‌های بهاری در رودخانه‌‌ها هندریکسون (Hendrickson – نوعی می‌‌فلای) نامیده می‌‌شود. می‌‌فلای‌‌ها یا حشرات یک‌‌روزه از این لحاظ غیرمعمول هستند که فقط حدود یک روز پس از بالغ شدن زنده می‌‌مانند. این حشرات بالغ حتی فاقد دهان هستند، چون به حدی زنده نمی‌‌مانند که اصلا تغذیه کنند.

پشه‌‌های خشک معمولا از یک بدن نرم با مجموعه‌‌ای از پَر یا خز گره خورده برای شبیه­‌‌سازی بال‌‌ها تشکیل شده است. ماهیگیران معمولا قزل‌‌آلاهایی را هدف می‌‌گیرند که روی سطح آب به شکلی مداوم در حال تغذیه هستند. کافیست پشه خود را در مسیری رها کنید که ماهی مورد نظرتان در آنجا تغذیه می‌‌کند و احتمالا به قلاب می‌‌افتد.

در یک برهه زمانی خاص یعنی زمان تخم‌‌ریزیِ ماهی بلوگیل (Bluegill) در دریاچه‌‌ها و برکه‌‌ها، از پشه‌‌هایی که شبیه عنکبوت، مورچه یا سایر حشرات خاکی هستند استفاده کنید. این ماهی به شدت حریص و پرخور است و جنگیدن با یک بلوگیل بزرگ به روش فلای بسیار جالب خواهد بود.

طعمه بزرگ روآبی (Topwater Lure)

یکی از بزرگ‌‌ترین حمله‌‌هایی که یک ماهیگیر می‌‌تواند تجربه کند با شنیدن است، نه لزوما دیدن؛ یک ماهی خال‌‌قرمز درشت که در نیمه شب به پشه شما یورش می‌‌برد. خال‌‌قرمزها شکارچیان ماهری هستند و می‌‌توانند از موجوداتی که در طول شب در رودخانه پرسه می‌‌زنند تغذیه کنند، حتی موش و قورباغه.

ماهیگیران به‌‌وسیله پشه‌‌های بافته شده به شکل موش، در شب‌‌های تاریک به جنگ قزل‌‌آلا می‌‌روند. این نوع پشه‌‌ها با جمع کردن‌‌های کوتاه، ناگهانی و آرام به کار گرفته می‌‌شوند تا شنای یک موش را بر روی سطح آب تداعی کنند.

پشه‌‌های روآبی را می‌‌توان برای صید ماهی بَس (Bass) نیز استفاده کرد که پاپر (Popper) نامیده می‌‌شوند. این پشه‌‌ها شبیه یک دهانِ گشاد هستند که دُمی از جنس پر یا خز دارند. با کشیدن‌‌های مقطعی و کوتاهِ این پشه به سمت خود، باعث می‌‌شوید که دهان آن به درون آب کشیده شده و سپس دوباره بالا بیاید. این نمایش می‌‌تواند به حرکت یک قورباغه شبیه باشد و ممکن است توجه یک بَس کنجکاو را جلب کند. ماهیگیران این نوع پشه را برای صید برخی ماهیان آب‌‌شور مانند شیر و تون نیز به کار می‌‌گیرند.

پشه تَر (زیرآبی) – Wet Fly (Emerger)

چرخه زندگی یک شفیره (نیمف – Nymph) به فصل سال بستگی دارد. شفیره‌‌ها پس از دریافت مقدار خاصی از نور و گرما، شروع به بالغ شدن می‌‌کنند. آنها از عمق آب به سمت بالا مهاجرت کرده و در نهایت به شکل یک حشره بالغ و پرنده با پا و بال در سطح رودخانه ظاهر می‌‌شوند. آن‌ها هنگام شنا به سمت سطح آب، می‌‌توانند توجه قزل‌‌آلاها را به خود جلب کنند و خوراک آن­‌ها شوند.

پشه‌‌های زیرآبی این مرحله از زندگی حشرات را شبیه‌‌سازی می‌‌کنند و اغلب درست در زیر سطح آب آویزان می‌‌شوند. این پشه‌‌ها شبیه شفیره حشرات هستند با مقداری پر در اطراف بدن (هَکِل – Hackle) و گاهی دارای یک بال در حال ظهور هستند. این پرها به آرامی با جریان آب حرکت می‌‌کند که شبیه حرکت پاهای یک شفیره است.

استریمر – Streamer

اِستریمِرها پشه‌‌هایی هستند که قرار است در زیر سطح آب حرکت داده شوند. به ریزه‌‌ماهی و یا دیگر طعمه‌‌ماهی‌‌های کوچک شباهت دارند و اغلب با یک سرِ وزن‌‌دار بافته می‌‌شوند تا بهتر در آب فرو روند. این سرِ وزن‌‌دار به شکل یک مروارید یا مخروط کوچک است و دو طرف آن معمولا مانند چشم نقاشی می‌‌شود. زمانی که با استریمرها ماهیگیری می‌‌کنید، باید آن را در عرض رودخانه و یا نزدیکی یک مانع در دریاچه پرتاب کنید. سپس با تکان‌‌های کوچک و نرم آن را به سمت خود بکشید که باعث رقصیدن استریمر مثل یک ریزه‌‌ماهی چالاک می‌‌شود.

مربیان ماهیگیری اغلب می‌‌گویند که استریمرهایی با رنگ روشن‌‌تر در روزهای آفتابی خوب جواب می‌‌دهند و استریمرهای تیره‌‌تر در هوای ابری کارکرد بهتری دارند. روزهای ابری معمولا برای ماهیگیری مناسب‌‌تر هستند. درختان افتاده در آب و یا تخته‌‌سنگ‌‌های بزرگ را هدف بگیرید چون مانعی در برابر جریان آب رودخانه و یا مکان‌ امنی در مقابل شکارچیان دریاچه هستند و ماهی‌‌ها دوست دارند در آنجا کمین کنند.

شما می‌‌توانید از استریمرها برای گرفتن انواع ماهی‌‌ها استفاده کنید، مثل خال‌‌قرمز، رنگین‌‌کمان یا بَس در رودخانه‌‌ها و دریاچه‌‌ها. استریمرهایی که شبیه خرچنگ بافته می‌‌شوند، کپور و بَس را نیز وسوسه می‌‌کنند. این نوع استریمرها را با کشش‌‌های آهسته و خرچنگ‌‌مانند، بر روی  بستر دریاچه حرکت دهید. ماهیگیران در آب‌‌های ساحلی و شور به‌‌ وسیله استریمر ماهیانی همچون رِدفیش، بون‌‌فیش، اِسنوک و تارپون را صید می‌‌کنند.

در رودخانه‌‌هایی با آب گرم‌‌تر، ماهیگیران ماهیانی مانند اردک‌‌ماهی و هم‌‌خانواده آن (ماسکی) را با استریمر صید می­‌کنند. اردک‌‌ماهی یک ماهی خیلی حریص است ولی ماهی ماسکی غالبا «ماهی ۱۰۰۰ پرتابی» نامیده می‌‌شود چون ممکن است برای صید یکی از آن‌­ها به مقداری سماجت نیاز باشد.

شفیره (نیمف) – Nymph

ماهی قزل­‌آلا دوست دارد در عمق و نزدیکی کف رودخانه، یا همان چاله‌‌های تاریک آب مستقر شود. در آنجا آن­ها می‌‌توانند منتظر بمانند تا وعده غذایی به صورت غوطه­‌ور در آب سر برسد که اکثرا بی‌‌مهرگان آبزی هستند. این بی‌‌مهرگان غالبا شفیره یا لارو حشرات هستند. بنابراین یکی از راه‌‌های صید قزل‌‌آلا در روش فلای، استفاده از پشه‌‌ای به نام نیمف است. یک پشه نیمف معمولا از یک سرِ مهره‌‌ای وزن‌‌دار با بدنی از خز یا پَر تشکیل شده است.

برای موفقیت در صید با پشه نیمف، ماهیگیران آن را بر روی بستر رودخانه می‌‌رانند (دریفت – Drift). جسمی که روی سطح آب نیمف را معلق نگه می‌‌دارد یا یک شناور است و یا یک پشه بزرگ‌‌تر دیگر که می‌‌تواند وزن نیمف را تحمل کرده و شناور بماند. هنگامی که شناور یا حبابک به زیر آب فرو رفت بدان معنی است که احتمالا ماهی به قلاب افتاده، یا قلاب به برخی موانعِ کف رودخانه مانند تخته‌‌سنگ و ریشه گیر کرده است.

این‌‌که کدام نوع پشه به بهترین شکل عمل می‌‌کند بستگی به این دارد که در کدام منطقه ماهیگیری می‌‌کنید و ماهی‌‌ها به خوردن چه چیزهایی عادت دارند. اگر در زمان هچِ خاصی ماهیگیری می‌‌کنید، مطابقت پشه با آن هچ فکر خوبی است. از پشه روآبی تقریبا به همان شکل، اندازه و رنگ حشره‌‌ای استفاده کنید که ماهی‌‌ها در حال تغذیه هستند. هنگام صید ماهی در رودخانه‌‌های بزرگ، دریاچه‌‌ها یا آب‌‌شور، داشتن استریمرها در رنگ‌‌ها و اندازه‌‌های گوناگون مفید خواهد بود.

اما مفیدترین کار این است که لب آب باشید، مهارت‌‌های خود را بیازمایید و انواع پشه‌‌ها و نحوه استفاده از آن‌‌ها را امتحان کنید.

نوشته: Morgan sherburne
ترجمه: مرتضی سالم غلامی
ویرایش فنی – نگارشی: نوید عباسی کهن